Қонысбай Әбіл

Қонысбай Әбіл
1954-2022

Мәңгілік естелік

ӨМІРБАЯНЫ

Қазақстанның халық ақыны, белгілі айтыскер, сатирик, композитор, журналист Қонысбай Әбіл 1954 жылы қазіргі Қостанай облысы Жангелдин ауданының «Көкалат» ауылында өмірге келді. 1977 жылы Ә. Фараби атындағы Қазақ Мемлекеттік университетінің журналистика факультетін бітірді. Көп жылдар көлемінде Торғай облысында облыстық «Торғай таңы» газеті редакторының орынбасары, қалалық «Арқалық таңы» газетінің редакторы, Торғай облыстық телерадиокомпаниясының төрағасы секілді бірқатар жауапты қызметтер атқарды.

Қонысбай Әбіл 1998 жылдан бастап Астана қаласында мемлекеттік тілді дамыту ісінің негізін қалады. Алғашқы қадамын Астана қаласы әкімдігінде Тілдерді дамыту секторы меңгерушілігінен (1998 ж.) бастаған ол араға 4-5 ай салып секторды Тіл бөліміне айналдыруға қол жеткізді. 2002 жылдың басында елордада Тілдерді дамыту басқармасын ашып, ана тілді өркендету бағытында бел шеше еңбек етті. Сол кездегі Астана қаласы әкімінің орынбасары Төлеген Мұхамеджановтың басшылығымен басқарма жанынан «Руханият» мемлекеттік тілді жеделдетіп оқыту орталығы ашылып, онда өзге ұлт өкілдері де арнайы даярлықтан өтті.

Қазақтың салт-дәстүрін, мәдениетін, өнерін насихаттау саласында да көптеген жетістіктерге қол жеткізді. Қ.Әбілдің ұйымдастыруымен Астана қаласында республикалық деңгейде 10 ақындар айтысы өткізілді. Жас ұрпақты халық ертегілері кейіпкерлері рухында тәрбиелеу мақсатында «Тазша бала» конкурсы қолға алынып, ел ішіндегі көптеген таланттардың танылуына жол ашты. Осы байқаудың жеңімпаздары атанған Данияр Хамзин, Тұрсынбек Қабатов, Ринат Зайытовтардың есімі бұл күнде республика көлеміне кеңінен танымал. Сол секілді Наурыз мейрамын халықтық мереке ретінде тойлау, Тіл фестивалін қалыптастыру, Абай ескерткіші жанында «Поэзия сағатын» ұйымдастыру, елордада тұратын қаламгерлермен кездесулер өткізу дәстүрге айналды.

Қонысбай Әбіл сонымен қатар ұлтымыздың ұмыт бола жаздаған ұлы өнері – ақындар айтысының халқымызға қайта оралуына, оның өркендеп дамуына қомақты үлес қосты.

ӨНЕР ЖОЛЫНДАҒЫ ЖЕТІСТІКТЕРІ

1984-1985 жылы, Бүкілодақтық халық шығармашылығы фестивалінің лауреаты
1984 жылы Кенен Әзірбаевтың 100 жылдығына өткізілген
республикалық ақындар айтысының екінші жүлдесі
1986 жылы республикалық «Қыз бен жігіт айтысының» екінші жүлдесі
1985 жылы Торғай – Көкшетау облыстары ақындары телевизиялық айтысының жеңімпазы
1988 жылы Торғай – Жезқазған облыстары ақындары телевизиялық айтысының жеңімпазы , III республикалық ақындар айтысының бас жүлдегері, Ташкент қаласында өткен Орта Азия – Қазақстан ақындары айтысының бас жүлдегері, сондай-ақ Қабанбай батырдың 300-жылдығы, Б. Майлин мен С. Торайғыровтың 100-жылдығы мерейтойы құрметіне өткізілген, тағы басқа да көптеген ақындар айтыстарының бас жүлдегері.

Айтыс: Қонысбай Әбіл мен Әселхан Қалыбекова

"Халық ақыны" атағын тапсыру сәті

1990

Айтыс: Қонысбай Әбіл мен Тоқтамұрат Жомартұлы

1990

Айтыс: Қонысбай Әбіл мен Шынболат Ділдебаев

1987

Айтыс: Қонысбай Әбіл мен Ерік Асқаровтың

1990

Айтыс: Қонысбай Әбіл мен Қатимолла Бердіғалиев

1999

Айтыс: Қонысбай Әбіл пен Серік Құсанбаев

Айтыс: Қонысбай Әбілд мен Арман Бердалин

2006

Айтыс: Қонысбай Әбіл пен Әбілқайыр Сыздықов

2012

МАНСАБЫ

1977 жылы ҚазМУ-дің журналистика факультетін бітірген;
1977-1980 Жангелдин аудандық «Жаңа өмір» газетінде бөлім меңгерушісі, жауапты хатшы;
1980-1985 жылдары «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінің Торғай, Целиноград облыстары бойынша меншікті тілшісі;
1985-1990 жылы облыстық «Торғай таңы» газеті редакторының орынбасары;
1990 жылы қалалық «Арқалық таңы» газетінің редакторы;
1991-1995 жылдары Торғай облыстық телерадио компаниясының төрағасы болып істеді;
1999 жылы «Қазақстан айтыс ақындары мен жыршылар одағының» төрағасы болып сайланды;
1998-2008 жылы Астана қалалық Тілдерді дамыту басқармасының бастығы;
2008-2015 жылдар аралығында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Редакциялау және аударма бөлімінде сектор меңгерушісі болып істеді;
Астана қаласы әкімі аппараты тіл саясаты бөлімінің меңгерушісі қызметін атқарған.

МАРАПАТТАРЫ